E-Ticaret Sitesi Üzerinde Yapılan Satışların Muhasebe Kayıtları Kayıtları

Dünyada hızlıca gelişen, Dünyanın ilk 10 Şirketinin içinde 2 adet E-ticaret şirketinin olması (amazon, alibaba.com ) fakat ülkemizde yeterince  yerini bulamaması ama artan talep göstergesi ile ticaret hayatında en yaygın kullanılan ve bilinen e-ticaret  siteleri veya diğer adıyla platformları ülkemizde belli başlı hepsiburada.com, gittigidiyor.com, n11.com, tommylife.com, modanisa.com, trendyol.com,  gibi sanal mağazalar üzerinden yapılan satışlar gün geçtikçe armaya piyasada E-ticaret olmazsa olmaz haline gelecek bir düzene doğru gitmektedir. 

            Fakat çok yaygın olmaması ile beraber karmaşık bir muhasebe kayıt sistemi mevcuttur. Bu konu ile ilgili aşırı derecede soruların gelmesi ile bu makalem ile açıklamayacağım.

            Firmalar E-Ticaret hemde kendi sitesinde, hem başka sitelerde hem de sosyal ağlarında pazarlayarak satışlarını gerçekleştirmektedir.

            E-Ticaret yukarıda belirtilen pazarlarda satışlarını yapılırken değişik tahsilat tipleri mevcuttur. Kendi sitesinde KREDİ KARTI, BANKA HAVALESİ, KAPIDA ÖDEME (NAKİT ve KREDİ KARTI), ÖDEME ARACI KURULUŞLARI İLE ÖDEME (PAYU,KARGO ŞİRKETLERİ) gibi ödeme tipleri tahsil etmektedir.  Bunları ayırt etmek için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu belirtilmiştir. Bu  nedenle yapılan her satış ait düzenlenecek KAĞIT ve E-ARŞİV faturaları düzenlenecektir. Faturanın alıcıya düzenlenmesi borçlu olduğunu göstermemektedir. Yapılan ÖDEME ARACI firmalar ile imzalan sözleşmeler ile ALACAĞI DEVİR TEMLİK etmiş oluyoruz.

            Bu kısa bilgi ile şimdi tek tek inceleyim.

             Siparişin Alımı ve Faturalama Süreç Aşaması; E-ticaret Sitesi üzerinden tüketici tarafından ürünler alınır ve ödeme yukarıda belirttiğim şekilde yapılır.

            İlk önce satış için muhasebe kaydı yapalım. Şurada şunu dipnot olarak söyleyebilirim. Satış yapılan her müşteriye 120.ALICILAR hesabının altında tek tek alt hesap açmak yerine 120.01.E-TİCARET MÜŞTERİLERİ / MUHTELİF ALICILAR adlı tek bir hesap adı altında takip edilmesinde bir sakıncası yoktur. (Özün önceliği ilkesi dikkate alınmalıdır)

120.01.E-TİCARET MÜŞTERİLERİ		118,00 TL
	600.01 YURTİÇİ SATIŞLAR		100,00 TL
	391.01 HESAPLANAN KDV		18,00 TL
….. Müşterisine Mal Satış Kaydı

            İkinci olarak kaydımız ise MÜŞTERİ cari hesabını ÖDEME ŞEKLİ ne virman etmek. Bunu yaparken FATURANIN Üzerine  ÖDEME ŞEKLİ yazıp;

            ÖDEME ŞEKLİ  = KREDİ KARTI

            ÖDEME ŞEKLİ = BANKA HAVALESİ

            ÖDEME ŞEKLİ = ARACI KURUM İSE ………. A.Ş. firma ünvanı yazılır  ve faturanın orta kısmına  “İş bu fatura tutarı ……. KARGO A.Ş. ünvanlı firmasına devir ve temlik edilmiştir” ibaresi yazılmalıdır.

            Bu ödeme tiplerine göre ise kullanılacak muhasebe hesap kodları kullanılacaktır.

            KREDİ KARTI TEK ÇEKİM İSE                = 108 – DİĞER HAZIR DEĞERLER

108.DİĞER HAZIR DEĞERLER		118,00 TL
	120.E-TİCARET MÜŞTERİLERİ		118,00 TL
….. MÜŞTERİDEN ALACAĞININ TEK ÇEKİM KREDİ KARTI İLE TAHSİL EDİLMESİ

            KREDİ KARTI TAKSİT ÇEKİM İSE           = 127 – DİĞER TİCARİ ALACAKLAR

127.DİĞER TİCARİ ALACAKLAR		118,00 TL
	120.E-TİCARET MÜŞTERİLERİ		118,00 TL
….. MÜŞTERİDEN ALACAĞINI TAKSİTLİ KREDİ KARTI İLE TAHSİL EDİLMESİ

            BANKA HAVALESİ İSE               =  102 – BANKALAR

102.BANKALAR		118,00 TL
	120.E-TİCARET MÜŞTERİLERİ		118,00 TL
….. MÜŞTERİDEN ALACAĞINI BANKA HAVALE İEL TAHSİL EDİLMESİ

            ARACI KURUMLAR TARAFINDAN YAPILMIŞ İSE = 136 – DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

            (PAYU A.Ş, MODANİSA, HEPSİ BURADA, GİTTİ GİDİYOR, PTT, KARGO ŞİRKETLERİ)

136- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR		118,00 TL
	120.E-TİCARET MÜŞTERİLERİ		118,00 TL
…. MÜŞTERİNİN ALACAĞININ …. FİRMASINA DEVİR TEMLİK EDİLMESİ (HESAPLAR ARASI VİRMAN)

            ARACI KURUMLARDAN TUTARIN TAHSİL EDİLMESİNİ HALİNDE İSE;    

102.BANKALAR		XXXX
	136- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR		XXXX
… MÜŞTERİDEN GELEN HAVALE

            Aracı Kurumlar söz konusu bu iş karşılığında komisyon aldıkları için tutar yazılmamıştır. Aracı Kurumlar tarafından düzenlenecek  komisyon faturasının kaydı ise;

760. PAZARLAMA SATIŞ ve DAĞ. GİDERLERİ …. Komisyon Giderleri …. Hizmet Bedelleri		XX
191.İNDİRİLECEK KDV		XX
	329.DİĞER TİCARİ BORÇLAR		XX
….. Hizmet Bedeli Fatura Kaydı

            Son olarak ise Aracı Kurumların kestiği komisyon ve hizmet bedeli faturalarının mahsuplaşma muhasebe kaydı yapılır.

329.DİĞER TİCARİ BORÇLAR		XXXX
	136- DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR		XXXX
HESAPLAR ARASI MAHSUPLAŞMA

           
            Teknolojinin hızlı gelişmesi, E-Ticaret ülkemizde trend haline gelmesi, ticaret ile iştigal eden tüm firmaların alternatif haline gelmesi, maliyetlerin cezp ettirmesi,  tüm dünyaya hitabının kolay olması, reklam ve tanıtımın daha yaygın olması, büyümenin ve kurumsallaşmanın daha kolay olduğu, kullanıcıların çokluğu ve diğer bir çok sayamadığımız nedenlerden dolayı E-Ticaret hızlı şekilde ilerlemeye ve genişlemesi devam edecektir. Söz konusu bunlar dikkate alındığında muhasebe kayıtlarında doğruluğu daha dikkat edilmelidir.

SAYGILARIMLA

                                                                                                          YUSUF AYBAKAN

                                                                                                Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

                                                                                                  yusuf.aybakan@quraldenetim.com